Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường vừa kiến nghị TP HCM bãi bỏ hoàn toàn thủ tục xin phép xây dựng, thay bằng cơ chế đăng ký xây dựng và phân quyền thực hiện về cấp phường, xã.
Kiến nghị này được nêu trong văn bản gửi UBND TP HCM ngày 30/6, nhằm góp ý cho lộ trình cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng.
Theo Viện, trước đó Sở Xây dựng TP HCM đã đề xuất miễn giấy phép cho 112/356 dự án nhà ở riêng lẻ nằm trong khu vực có quy hoạch chi tiết 1/500. Tuy nhiên, Viện cho rằng đề xuất này chưa mang tính cải cách thực chất vì luật hiện hành đã quy định rõ về việc miễn giấy phép trong các trường hợp tương tự.
“Đề xuất của Sở Xây dựng là không cần thiết, vì đây là quy định hiển nhiên đã được pháp luật xác lập,” văn bản nêu rõ. Viện dẫn chứng rằng từ năm 2003, việc cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ tại TP HCM chủ yếu căn cứ theo quy định quản lý kiến trúc đô thị, không phụ thuộc vào việc phủ kín quy hoạch 1/500 hay 1/2.000. Dù pháp luật đã cho phép miễn phép xây dựng trong khu vực có quy hoạch chi tiết, việc này vẫn chưa được thực hiện đồng bộ, gây thiệt thòi cho người dân.
Thay vì duy trì mô hình xin phép, Viện đề xuất thành phố triển khai cơ chế “đăng ký xây dựng” và phân cấp cho phường, xã thực hiện. Cơ sở để áp dụng là Quyết định 56 về quy chế quản lý kiến trúc của TP HCM. Viện khẳng định yếu tố cốt lõi trong quản lý xây dựng đô thị nên là kiểm soát kiến trúc, không phải điều kiện quy hoạch chi tiết.
Đối với các khu vực đã có quy hoạch phân khu 1/2.000 hoặc 1/5.000, hình thức đăng ký xây dựng được đánh giá là phù hợp và không trái quy định pháp luật. Riêng các công trình đặc thù như quốc phòng, an ninh, tôn giáo hoặc dự án trọng điểm, Viện đề xuất áp dụng cơ chế cấp phép riêng, nhằm tạo điều kiện cho khu vực tư nhân phát triển đúng định hướng của Nghị quyết 68.
Bên cạnh cải cách thủ tục, Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường còn kiến nghị điều chỉnh Quyết định 56 theo hướng linh hoạt hơn về chỉ tiêu xây dựng. Cụ thể, đề xuất cho phép tăng thêm một tầng đối với nhà ở riêng lẻ có mặt tiền từ 5,5 m trở lên và chiều sâu trên 12 m. Mục tiêu là tăng hệ số sử dụng đất trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, hạ tầng giao thông đã cải thiện đáng kể trong 5 năm qua.
Viện nhận định, nếu việc tăng tầng được áp dụng có chọn lọc, sẽ không gây áp lực lên hệ thống giao thông nội khu, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng đất tại các quận, huyện đang trong quá trình chuyển đổi mô hình phát triển đô thị.
Trước đó, Công điện ngày 29/5 của Thủ tướng yêu cầu miễn giấy phép xây dựng đối với các dự án đã có quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc thuộc khu vực thiết kế đô thị. Chủ tịch UBND TP HCM cũng đã chỉ đạo Sở Xây dựng ban hành hướng dẫn chi tiết trong tháng 6, dựa trên lộ giới hẻm và quy định kiến trúc theo quy chế quản lý của thành phố.
